رشد جمعیت جهان: جعبه به جعبه

چندی پیش تحقیقی کرده بودم در مورد استفاده از ابزارهای فیزیکی در سخنرانی؛ نمونه‌اش لاشه موشکی که در دست نتانیاهو بود و به واسطه آن علیه ایران صحبت و توجه رسانه‌ها را جلب کرد. استفاده از ابزار فیزیکی برای جلب توجه، برای انتقال احساس، برای یاد دادن و برای خلق لحظه درام در ارائه مفید است. نمونه بارز استفاده از ابزار، ارائه آقای روزلینگ با موضوع رشد جمعیت جهان است: جعبه به جعبه؛ همان‌طور که خودش می‌گوید در این سخنرانی نسبت به سخنرانی‌های قبلی‌اش (که همگی حیرت‌انگیز هستند) پیشرفت کرده و از ابزارهای آنالوگ استفاده می‌کند!

آقای روزلینگ در ابتدا با بیان یک خاطره یک جمله‌ای از دوران مدرسه خود، در پی جلب توجه مخاطب و رساندن این پیام حیرت‌انگیز است که جمعیت دنیا رشد بسیار سریعی داشته است. سپس مشکلی که وجود دارد را بیان می‌کند: اینکه دنیا تغییر کرده ولی هنوز همان ذهنیت سابق پابرجاست. در جای دیگری از صحبت‌های خود نیز وقتی به مشکل وجود فقر می‌پردازد، توضیح می‌دهد که این مساله چگونه به من و شمای مخاطب مربوط می‌شود: اینکه وجود فقر موجب ادامه رشد بی‌حد و اندازه جمعیت دنیا خواهد شد.

مانند بسیاری از سخنرانی‌های اثرگذاری دیگر، در انتها آرمانشهر توصیف می‌شود؛ جایی که فناوری‌های سبز و مدیریت درست و بهبود نرخ زنده ماندن همگی کمک می‌کنند تا دنیای بهتری داشته باشیم.

اما وجه تمایز این سخنرانی آقای روزلینگ با ارائه‌های قبلی‌اش در تد و با بسیاری از سخنرانی‌های دیگر، استفاده به جا و درست از ابزارهای فیزیکی (به قول خودش آنالوگ) است. او جمعیت را با جعبه‌ها نشان می‌دهد، امکانات در اختیار اقشار مختلف مردم را با دمپایی و دوچرخه و ماشین و هواپیما نشان می‌دهد و شکاف طبقاتی را با فاصله‌ای که بین جعبه‌ها ایجاد کرده به نمایش می‌گذارد.

تمام حرکات این ارائه، از قبل فکر شده و برنامه‌ریزی شده و ساختار ارائه به خوبی طراحی شده است: فاصله جعبه‌های خیلی فقیر و خیلی غنی در ابتدای صحبت، به گونه‌ای است که چند لحظه بعد بتواند دسته جدیدی میان آن‌ها ایجاد کند؛ همینطور وقتی در انتهای سخنرانی به جعبه آبی به عنوان زیربنای دنیای جدید اشاره می‌کند می‌توان برنامه‌ریزی شده بودن تمام حرکات را متوجه شد.

در دقیقه ۹:۲۰ وقتی می‌خواهد نظم جعبه‌ها را تغییر دهد، از دسته اول جعبه را مستقیما به دسته آخر منتقل نمی‌کند تا سه دسته سه‌تایی به وجود بیاید؛ او ابتدا از دسته دوم به دسته سوم و بعد از دسته اول به دسته دوم جعبه‌ها را منتقل می‌کند تا نشان دهد تمام حرکاتی که انجام می‌شود دارای معنی و پیام مشخص است.

از دیگر نکات سخنرانی این است که آقای روزلینگ آنچه می‌گوید را نشان می‌دهد و اجرا می‌کند: وقتی می‌گوید فاصله بیشتر شده ولی شکافی نیست و دنیا پیوسته است؛ همینطور وقتی می‌گوید رشد آْبی ۲ تا ۳ درصد و رشد چین ۷ تا ۸ درصد است؛ وقتی می‌گوید دو میلیارد جمعیت فقیر آیا پیشرفت خواهند کرد؟

فایل صوتی تحلیل سخنرانی